Τα θαλάσσια απορρίμματα αποτελούν ένα παγκόσμιο πρόβλημα, με τεράστιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Η παθητικότητα που τηρήθηκε επί μακρόν, έχει οδηγήσει  σε μια σειρά έκδηλων πλέον περιβαλλοντικών επιπτώσεων όπως, αισθητική και ποιοτική υποβάθμιση των ακτών και των υδάτων, απειλή για τη διαβίωση της θαλάσσιας άγριας ζωής (ψάρια, πτηνά, θηλαστικά, χελώνες), κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Η ΟΖΟΝ, συμμεριζόμενη τη σοβαρότητα της κατάστασης, ξεκίνησε από το 2016 μια πολύπλευρη προσπάθεια, αρχικά για την καταγραφή και τεκμηρίωση των επιβαρύνσεων και στη συνέχεια για την ολοκληρωμένη διαχείριση των θαλάσσιων απορριμμάτων στις ακτές του Σαρωνικού Κόλπου.

Το έργο επικεντρώνεται σε 3 αλληλοϋποστηριζόμενες δράσεις:

Καταγραφή δυσπρόσιτων ακτών και έλεγχος ρυπαντικού φορτίου

Η ΟΖΟΝ εστιάζει την προσπάθεια έρευνας και καταγραφής στις δυσπρόσιτες παραλίες του Σαρωνικού κόλπου. Ο λόγος για την επιλογή αυτή βρίσκεται στο γεγονός ότι οι δυσπρόσιτες παραλίες είναι πολυάριθμες και αποτελούν τυφλά σημεία ρύπανσης, στα οποία συσσωρεύεται σημαντικός όγκος θαλάσσιων απορριμμάτων. Ταυτόχρονα, αποτελούν πρόσφορο πεδίο έρευνας καθώς στις παραλίες αυτές ελαχιστοποιείται η ανθρώπινη παρέμβαση (πχ. καθαρισμός, απόθεση απορριμμάτων από λουόμενους κλπ).

Η προσπάθεια ξεκίνησε με την καταγραφή των δυσπρόσιτων παραλιών του Δυτικού Σαρωνικού. Έγιναν αυτοψίες σε 63 παραλίες κατά τις οποίες επιβεβαιώθηκε μέτριο έως υψηλό ρυπαντικό φορτίο στις περισσότερες από αυτές.

Αναλυτικά η ΟΖΟΝ:

• κατέγραψε το σύνολο των δυσπρόσιτων ακτών του Δυτικού Σαρωνικού κόλπου
• πραγματοποίησε επί τόπου αυτοψίες
• συγκέντρωσε φωτογραφικό υλικό με σκοπό την τεκμηρίωση των ευρημάτων
• προέβη στην ποιοτική και ποσοτική αποτύπωση των απορριπτόμενων υλικών που συγκεντρώνονται σε κάθε μία από αυτές
• προσδιόρισε το ρυπαντικό φορτίο της κάθε παραλίας
• διερεύνησε τις πηγές προέλευσης των θαλάσσιων απορριμμάτων (χερσαίας ή θαλάσσιας)
• δημιούργησε Ταυτότητα Δυσπρόσιτης Ακτής για κάθε μία από τις 63 παραλίες, στις οποίες αποτυπώνονται γεωγραφικές συντεταγμένες, μήκος ακτής, επιφάνια ακτής, προσανατολισμός, τύπος υποστρώματος καθώς επίσης και το ρυπαντικό φορτίο που καταγράφεται κατά την πρώτη αυτοψία (κατηγοριοποιημένο κατά είδος και προέλευση)

Στη συνέχεια η προσπάθεια αυτή επεκτάθηκε και σήμερα περιλαμβάνει 156 ακτές που παρακολουθούνται σε τακτική βάση σε δυτικό, κεντρικό και βόρειο Σαρωνικό

Δημιουργία Παρατηρητηρίου μέτρησης και καταγραφής απορριμμάτων

Η ΟΖΟΝ σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας & Φυσικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστήμιου Πατρών σχεδίασε και λειτουργεί Παρατηρητήριο για τη συστηματική μέτρηση των θαλάσσιων απορριμμάτων που συγκεντρώνονται στις ακτές του Σαρωνικού κόλπου. Το έργο αυτό αποβλέπει στην απόκτηση πληρέστερης εικόνας για την κυκλοφορία των απορριμμάτων στο θαλάσσιο χώρο, σε σχέση με τη γεωγραφική  θέση και την εγγύτητα της κάθε παραλίας σε σημεία άσκησης περιβαλλοντικής πιέσεως (λιμάνια, ιχθυοτροφεία, ακτές αναψυχής),  ώστε να θεμελιωθεί η αναγκαιότητα ολοκληρωμένων δράσεων και να επιβοηθηθεί το έργο της διαχείρισής τους.

Το Παρατηρητήριο μέτρησης των θαλάσσιων απορριμμάτων είναι ένα φιλόδοξο ερευνητικό έργο για τον προσδιορισμό των ρυπαντικών φορτίων στις ακτές του Σαρωνικού κόλπου. Το έργο αυτό υλοποιείται σε επιλεγμένες δυσπρόσιτες ακτές  και θα καταστήσει για πρώτη φορά εφικτή:

• την ποσοτικοποίηση των θαλάσσιων απορριμμάτων που παγιδεύονται και ξεβράζονται στις ακτές του Σαρωνικού κόλπου ανά κατηγορία και είδος ακολουθώντας διεθνή πρωτόκολλα καταγραφής (TSG_ML)
• τον προσδιορισμό και την ιεράρχηση των πηγών ρύπανσης
• τη βελτίωση των μοντέλων πρόβλεψης για τις πηγές και την κίνηση των θαλάσσιων απορριμμάτων στο Αιγαίο

   

Καθαρισμός ακτών και ανακύκλωση – ανάκτηση υλικών

Η ομάδα της ΟΖΟΝ, με τη βοήθεια του δικτύου εθελοντών της, πραγματοποιεί βάσει προγράμματος δράσεις καθαρισμού και απογραφής της εκ νέου συσσώρευσης απορριμμάτων, στις  παραλίες που ελέγχει.

Τα θαλάσσια απορρίμματα καταγράφονται ως προς το είδος και την προέλευση, διαχωρίζονται στο σημείο συλλογής ως προς το υλικό (πλαστικό, χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο, σχοινί, κλπ),  φορτώνονται στο ερευνητικό σκάφος Ναυτίλος και μεταφέρονται σε σημεία κατάλληλα για την προώθησή τους (για όσα απορρίμματα είναι εφικτό) σε μονάδες ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών.